Als 10-jarige jongen protesteert Bram Bos al tegen de aanleg van een parkeerterrein in zijn toenmalige woonplaats Zwolle. En van zijn ouders leert hij om zeer zuinig om te gaan met spullen. Maar dat hij vele jaren later het beroemde Polderhuis duurzaam zou renoveren, had hij zelf – tot op het laatste moment – ook niet zien aankomen. “Ik had ineens een lek huis vol schimmel, maar geen plan.”

Gemeentelijk monument

Tijdens zijn biologiestudie komt Bram via een studiegenoot in 1988 in het Polderhuis terecht. Hij huurt het voor 325 gulden van de broers Willem en Jan Overweg die een autogarage achter het pand hebben. In 2000 wordt het huis, dat rond 1865 is gebouwd, uitgeroepen tot gemeentelijk monument, mede doordat Bram een boekje schrijft over dit bijzondere pand.

Niet lang daarna verkopen de broers het huis, dat in zeer slechte staat verkeert, en hun garage aan een projectontwikkelaar en moet Bram vertrekken. Hij ontfutselt de projectontwikkelaar nog wel de belofte dat hij het huis in ere zal houden. Brams nieuwe appartement is op dat moment al geschilderd en met de sleutel op zak is Bram klaar om te gaan.

Radicaal anders

Maar dan bedenkt hij zich en vraagt aan de projectontwikkelaar of hij het misschien kan kopen. Zijn timing is blijkbaar gunstig, want de projectontwikkelaar stemt toe. En zo is Bram in 2002 ineens eigenaar van het Polderhuis. Een vochtig huis vol schimmel, met een dak dat zó lekt dat het zeil dat de verdieping eronder is opgehangen om regenwater op te vangen, iedere paar weken moet worden geleegd. 

Het is duidelijk: het dak heeft prioriteit. Met behulp van subsidies en gunstige leningen, ook van zijn ouders die het eigenlijk een onverstandige koop vinden maar later apetrots zijn, wordt eerst het dak aangepakt. Vervolgens zijn de fundering en de rest van het huis aan de beurt. Het Duitse netwerk van vaklieden dat Bram heeft ingehuurd, gebruikt bijzondere duurzame materialen en technieken, die in Nederland op dat moment niet zo bekend zijn.

Deze radicaal andere manier om een huis duurzaam te renoveren blijkt een langdurig maar interessant project voor alle partijen: jaren later staat de dochter van de aannemer onverwacht voor de deur: haar vader had het nog steeds over de verbouwing van het bijzondere Polderhuis.

Het hoeft niet zo radicaal

“Maar het hoeft natuurlijk niet zo radicaal”, zegt Bram, als ik hem vraag naar tips voor mensen die ook wel ‘iets duurzaams’ met hun huis willen doen, maar niet weten waar ze kunnen beginnen. Zoek gewoon eerst eens uit wat je apparaten verbruiken en beperk je energiebehoefte, adviseert Bram. Zet apparaten uit in plaats van op standby. Zet je CV-ketel op 60 in plaats van op 80, of gebruik de eco-stand van je ketel. Koop ledlampjes en hang een gordijn voor je deur om de kou van buiten tegen te houden en de warmte binnen.

Een volgende stap is het isoleren van je huis. Zorg dat je daar een doordacht plan voor hebt, aldus Bram. Denk goed na over voldoende ventilatie en de vochthuishouding. Als je alleen dubbelglas installeert en je neemt geen passende maatregelen voor de wanden, loop je bijvoorbeeld het risico op klamme muren.

Lekkage

Bram houdt met twee apps op zijn telefoon bij wat hij verbruikt aan water en elektriciteit. Toen hij een onverklaarbare stijging opmerkte in zijn waterverbruik, wist Bram dat er iets aan de hand moest zijn. Hij ging op zoek en ontdekte een onzichtbare lekkage onder de vloer, die gelukkig op tijd verholpen kon worden. “Als ik mijn verbruik niet in de gaten had gehouden, had ik die lekkage nooit gevonden, met alle gevolgen van dien,” zegt Bram.

Stampstok

Ook in de buurt is Bram actief. Zo is hij ‘container-adoptant’. Eh, wat? Een container-adoptant is iemand die een afval- of papiercontainer in de buurt in de gaten houdt. Bram vertelt lachend over de groepsapp die is ontstaan nadat iemand steeds een losse vuilniszak tegen de plantenbakken aanzette. Hij probeerde samen met een aantal andere buurtbewoners te ontdekken wie dat deed. Het werd bijna een soort detective-spel. De schuldige hebben ze nooit gevonden, maar het contact met elkaar is wel heel leuk.

Bram loopt even weg en komt dan terug met een stok die anderhalf keer zo lang is als hijzelf. “Kijk, dit is een stampstok”, zegt Bram. De papiercontainers lijken vaak vol doordat mensen hun karton niet goed klein maken of doorduwen. Met als gevolg dat mensen oud papier naast de container neerleggen, terwijl er nog wel plaats is in de container. Dan gebruikt Bram de stampstok om de verstopping te verhelpen en meer ruimte te maken.

Tekst gaat door onder de foto.

Rebellenleider wint rechtszaak

Naast container-adoptant is Bram ook zelfverklaard rebellenleider van een landelijke groep van meer dan 300 mensen. Zij zijn, met de nodige humor en doorzettingsvermogen, in opstand gekomen tegen de misleidende verhalen van netbeheerders die mensen laten betalen voor het verwijderen van de gasaansluiting (de ‘afsluitboete’).

Jarenlang hebben mensen de netbeheerders aangesproken op bovenstaande praktijken en velen zetten hun dossier online. Ze kwamen allemaal gratis van hun gas af, maar moesten volgens de netbeheerders wél betalen voor het verwijderen van de gasaansluiting. Maar toen één van hen gedagvaard werd door een netbeheerder, stond deze groep klaar met inhoudelijke argumenten én geld: binnen een week hadden ze via crowdfunding het geld bij elkaar om een advocaat in te huren. Ze wonnen de rechtszaak.

In het kader van snel veel minder gas verbruiken in Nederland heeft Bram nog wel een goede tip: een hybride warmtepomp. Het is een uitstekende tussenstap voor als je huis nog niet helemaal klaar is om volledig van het gas af te gaan. Daarbij verdient zo’n hybride waterpomp zich ook terug.

Nog andere tips?

Heeft Bram nog andere tips? “Je moet er een beetje een sport van maken,” geeft hij aan. “Kijk hoe je duurzaamheid interessant kan maken voor jezelf. Als je iets alleen vanuit moreel plichtsbesef doet, kan het al gauw zwaar op de hand worden. Experimenteer, leer van je experimenten en kijk of je er een spel-element in kan brengen. Houd vooral de lol erin!”

Handige links

• www.polderhuis.org: informatie over dit bijzondere pand en de duurzame materialen die zijn gebruikt. Je kunt er ook het boekje dat Bram schreef gratis downloaden of een papieren exemplaar bestellen voor 10 euro.
• Gas de deur uit doen, gratis of toch niet? (deel 2): forum met onder andere handige standaardbrieven om te sturen naar netbeheerders.
• Greenchoice, kort filmpje met Bram
• Paris Proof Plan van ‘huisfluisteraar’ Lars Boelen: hij heeft een uitstekend stappenplan geschreven voor het Paris Proof maken van je huis, met stappen in de juiste volgorde en op het passende moment. https://www.parisproofplan.nl

Foto’s: Studio Huib van Wersch, www.studiohuibvanwersch.com